پیام‌ عدم حضور رهبرانقلاب در بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران

علی جنتی در وضعیتی دشوارتر از سید عطاءالله مهاجرانی:

می‌دانیم که حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، در دوران ریاست جمهوری خویش، نمایشگاه کتاب تهران را بنیان گذاشتند و به جز هشت دوره (شش دوره عدم حضور اعتراضی + دو دوره عدم حضور در تهران)، در همه ۱۹ دوره دیگر آن شرکت داشته‌اند. رهبر معظم انقلاب در سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۳ از پنج دوره نمایشگاه کتاب تهران دیدن نکردند که علت این عدم حضور، اعتراض ایشان به رویکرد فرهنگی دولت سید محمد خاتمی بود.

سرویس فرهنگی پایگاه 598 - محمد سرشار/ امروز، مسؤول دفتر رهبر معظم انقلاب اعلام کرده است: مشغله های فراوان باعث شد رهبر انقلاب امسال از نمایشگاه کتاب بازدید نداشته باشند.

می‌دانیم که حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، در دوران ریاست جمهوری خویش، نمایشگاه کتاب تهران را بنیان گذاشتند و به جز هشت دوره (شش دوره عدم حضور اعتراضی + دو دوره عدم حضور در تهران)، در همه ۱۹ دوره دیگر آن شرکت داشته‌اند.

برنامه دیدن رهبر معظم انقلاب در ربع قرن گذشته، به شرح زیر بوده است:

۱) دوره یکم: ۱۸/۸/۱۳۶۶ ـ رییس‌جمهور: سید علی خامنه‌ای
۲) دوره دوم: [بی‌تا] ۳) دوره سوم: ۱۹/۲/۱۳۶۹ ـ رییس‌جمهور: اکبر هاشمی رفسنجانی
۴) دوره چهارم: ۱۸/۲/۱۳۷۰
۵) دوره پنجم: ۱۷/۲/۱۳۷۱
۶) دوره ششم: ۲۱/۲/۱۳۷۲
۷) دوره هفتم: ۲۰/۲/۱۳۷۳
۸) دوره هشتم: ۲۶/۲/۱۳۷۴
۹) دوره نهم: ۲۲/۲/۱۳۷۵
۱۰) دوره دهم: ۱۴/۲/۱۳۷۶
۱۱) دوره یازدهم: ۵/۳/۱۳۷۷ ـ رییس‌جمهور: سید محمد خاتمی / وزیر ارشاد: سید عطاءالله مهاجرانی
۱۲) دوره دوازدهم: عدم دیدن ـ برگزاری یک نمایشگاه محدود کتاب در بیت رهبری (۲۸/۲/۱۳۷۸)
۱۳) دوره سیزدهم: عدم دیدن
۱۴) دوره چهاردهم: عدم دیدن ـ وزیر ارشاد: احمد مسجدجامعی
۱۵) دوره پانزدهم: عدم دیدن
۱۶) دوره شانزدهم: عدم دیدن
۱۷) دوره هفدهم: ۲۳/۲/۱۳۸۳ ـ وزیر: احمد مسجدجامعی
۱۸) دوره هجدهم: عدم دیدن ـ همزمانی با سفر معظم‌له به استان کرمان
۱۹) دوره نوزدهم: ۲۱/۲/۱۳۸۵ ـ رییس‌جمهور: محمود احمدی‌نژاد
۲۰) دوره بیستم: ۱۵/۲/۱۳۸۶
۲۱) دوره بیست و یکم: ۲۲/۲/۱۳۸۷
۲۲) دوره بیست و دوم: عدم دیدن ـ همزمانی با سفر معظم‌له به استان کردستان
۲۳) دوره بیست و سوم: ۲۲/۲/۱۳۸۹
۲۴) دوره بیست و چهارم: ۲۱/۲/۱۳۹۰
۲۵) دوره بیست و پنجم: ۱۷/۲/۱۳۹۱
۲۶) دوره بیست و ششم: ۱۴/۲/۱۳۹۲
۲۷) دوره بیست و هفتم: عدم دیدن ـ دلیل اعلام‌شده مشغله‌های فراوان ـ رییس‌جمهور: حسن روحانی / وزیر ارشاد: علی جنتی

رهبر معظم انقلاب در سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۳ از پنج دوره نمایشگاه کتاب تهران دیدن نکردند که علت این عدم حضور، اعتراض ایشان به رویکرد فرهنگی دولت سید محمد خاتمی بود.

عدم حضور رهبری در نمایشگاه دوازدهم چنان پیام پررنگی داشت که سید عطاءالله مهاجرانی برای گریز از تبعات سنگین این اعتراض رهبری، دست به اقدامی جبرانی زد و چهار روز پس از پایان نمایشگاه کتاب تهران، با برگزاری یک نمایشگاه کتاب کوچک در محل بیت رهبری، کوشید دیداری میان رهبر معظم انقلاب و ناشران ترتیب دهد. اما در همان دیدار مورخ ۲۸/۲/۱۳۷۸ ، رهبر معظم انقلاب به شکل ضمنی، سیاستهای فرهنگی دولت خاتمی را مورد انتقاد قرار دادند و شیوه‌هایی از مبارزه با کارهای فرهنگی منفی را برشمردند. (متن کامل بیانات)

با توجه به این پیشینه، دوره ۲۷ نمایشگاه کتاب تهران، ششمین دوره‌ای خواهد بود که میزبان رهبر انقلاب نمی‌شود. هر چند علت عدم بازدید، مشغله‌های فراوان رهبری اعلام شده اما رسماً هیچ نماینده‌ای هم برای دیدن نمایشگاه کتاب، تعیین نگردیده است. این نکته، از سوی رییس دفتر ایشان مورد تأکید قرار گرفته و آیت‌الله محمدی گلپایگانی، حضور خود را یک علاقه شخصی توصیف کرده است. (اصل خبر)

مسأله عدم دیدن بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران توسط رهبر معظم انقلاب، مساله مهمی است که نباید از کنار آن ساده گذشت. سال ۱۳۹۳، از سوی رهبر معظم انقلاب، سال «اقتصاد و فرهنگ» نامیده شده و ایشان در بیانات خود، اهمیت فرهنگ را بالاتر از اقتصاد دانسته‌اند.

به برنامه کاری عمومی ایشان در روزهای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران نگاهی بیندازیم:

۱ـ در چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت، همزمان با یکمین روز نمایشگاه کتاب تهران، رهبر معظم انقلاب از گروه صنعتی مپنا دیدن فرمودند و توجه ویژه خود به کارگران را، نشان دادند.

۲ـ در دوشنبه ۱۵ اردیبهشت، همزمان با ششمین روز نمایشگاه کتاب تهران، رهبر معظم انقلاب با مسؤولان جمعیت مامایی کشور دیدار داشتند و بر اهمیت افزایش نسل، تأکید فرمودند.

اما چه شده است که مهمترین یار کتاب در جمهوری اسلامی ایران، برای ششمین بار، به نمایشگاه کتاب تهران تشریف نمی‌آورند؟

براساس اعلام مسؤول دفتر رهبر معظم انقلاب، مشغله‌های فراوان، علت این عدم بازدید بوده است. بنابرین معلوم می‌شود مسائلی وجود داشته که اهمیت آنها، بالاتر از اهمیت دیدن چند ساعته نمایشگاه یا دستکم ارسال نماینده برای بازدید آن بوده است.

به بیان دیگر،

۱ـ یا در هفته جاری، کشور درگیر مسایل بسیار حساسی است که شخص رهبری درگیر تصمیم‌گیری‌های کلان درباره آن هستند؛

۲ـ یا به دلایلی، نمایشگاه کتاب تهران در ۲۷‌مین دوره خود، دچار کاهش اهمیت از نگاه رهبری شده و ایشان، برنامه‌های دیگر را بر این دیدار دوست‌داشتنی و خاطره‌انگیز ترجیح داده‌اند؛

۳ـ و یا به دلیل اعتراض به رویکردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، این برنامه در اولویت قرار نگرفته است اما به دلیل سیره رهبری مبنی بر حمایت علنی و همه‌جانبه از قوه مجریه، نارضایتی از عملکرد یک وزارت‌خانه دولت، به کل قوه مجریه تعمیم داده نشده است چرا که العاقل یکفیه الاشاره!

با توجه به موضع‌گیری‌های رییس‌جمهور در افتتاحیه نمایشگاه کتاب تهران علیه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ که هم‌اکنون خود ریاست آن را برعهده دارد ـ و رفتار بحران‌زای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عزل مدیران موفق دوره قبل، حمله به چارچوبهای قانونی و …، به نظر می‌رسد دولت باید با تجدیدنظر اساسی در رویکرد فرهنگی خود، پاسخی عملی و درخور به دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب و مردم ارایه کند.

با نگاهی تاریخی، سید عطاءالله مهاجرانی در کسوت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سعادت همراهی رهبر معظم انقلاب را برنامه دیدن یک دوره از نمایشگاه کتاب تهران را داشت اما متاسفانه علی جنتی، در نخستین دوره پذیرش مسؤولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از این توفیق، محروم شده است.

در واقع علی جنتی نخستین وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی در ربع قرن اخیر است که حتی یک دوره هم، میزبان عالی‌ترین یار کتاب در جمهوری اسلامی ایران، نبوده است.